Dopełniacz w nauczaniu dzieci z Ukrainy języka polskiego jako drugiego. Wnioski z analizy kontrastywnej języka polskiego, ukraińskiego oraz rosyjskiego
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The similarities between the first language and the acquired second language are the cause of the interference. Inflectional errors committed by Ukrainians learning Polish include the adoption from Ukrainian or Russian of inflectional endings in the complement of the noun belonging to the multifunctional case.
The article presents a contrastive analysis of Polish, Ukrainian and Russian on the example of the complement form of a hundred nouns. In this way, the differences between the three Slavic languages could be described, which in turn enables the selection of teaching material for Polish as a second language, which could cause the greatest difficulties for Ukrainian children. After all, when teaching Polish to children, it is important that the right language pattern is established from the beginning.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Baraniwska O., 2007, Polsko‑ukraińskie interferencje gramatyczne i leksykalne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, [w:] Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych. III Kongres Polonistyki Zagranicznej, Poznań 8–11 czerwca 2006 roku, red. M. Czermińska, K. Meller, P. Fliciński, Poznań, s. 747–753.
Google Scholar
Beloshapkova V., Bryzgunova Ye., Zemskaya Ye. i in., 1989, Sovremennyy russkiy yazyk, Uchebnik dlya filologicheskikh spetsial’nostey universitetov, Moskva.
Google Scholar
Błeszczyńska L.M., 2010, Dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych –perspektywa szkoły. Raport z badań, Warszawa.
Google Scholar
Bugajski M., 1992, Interferencja jako przyczyna zmian językowych, [w:] Język a kultura, red. J. Maćkiewicz, J. Siatkowski, t.7, Wrocław, s. 87–93.
Google Scholar
Cieszyńska‑Rożek J., 2013, Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
Google Scholar
Czernysz T., 2005, Polsko‑ukraińskie pułapki językowe: korzyści i trudności nauczania języka polskiego w kontekście bliskości lingwogenetycznej i typologicznej, [w:] Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek, Warszawa, s. 477–481.
Google Scholar
Gawęda E., 1981, Tendencje normatywne w zakresie wariantywnych form gen. sg. masc. rzeczowników, „Studia Polonistyczne” IX, s. 159−170.
Google Scholar
Gębal P.E., 2016, Nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego i odziedziczonego na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej. Rozważania terminologiczne, „Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia” VII, s. 52–66.
Google Scholar
Gębal P.E., Miodunka W.T., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa.
Google Scholar
Górska A., 2015, Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 22, s. 358–370.
Google Scholar
Grosjean F., 1982, Life with two languages: An introduction to bilingualism, London.
Google Scholar
Grosjean F., 2008, Studying Bilinguals, Oxford.
Google Scholar
Izdebska‑Długosz D., 2014, Najczęstsze błędy gramatyczne w pracach pisemnych ukraińskojęzycznych studentów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 83, Seria Filologiczna. Glottodydaktyka 6, s. 144–155.
Google Scholar
Izdebska‑Długosz D., 2016, O błędach rodzaju gramatycznego w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych, [w:] Pogranicza (nie tylko) Podkarpacia, red. J. Pasterska, S. Uliasz, A. Luboń, Rzeszów, s. 47–60.
Google Scholar
Izdebska‑Długosz D., 2021, Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 28, s. 117–132.
Google Scholar
Izdebska‑Długosz D., 2022, Nauczanie i uczenie się języków obcych w kontraście z językami wschodniosłowiańskimi w opinii Słowian wschodnich – raport z badań, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, nr 13, s. 30–43.
Google Scholar
Izdebska‑Długosz D., 2023, Nauczanie i uczenie się języków obcych w kontraście z językami słowiańskimi w opinii Słowian wschodnich – raport z badań, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, nr 13, s. 30–43.
Google Scholar
Janowska I., Lipińska E., Rabiej A., Seretny A., Turek P. (red.), 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
Google Scholar
Kaproń‑Charzyńska I., Kamper‑Warejko J., 2017, Kształtowanie się systemu językowego w zakresie kategorii przypadka rzeczowników u dzieci 5- i 6-letnich, Toruń.
Google Scholar
Kleszczowa K., 2019, Pięćdziesiąt lat minęło. O polskim dopełniaczu liczby pojedynczej raz jeszcze, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis, Studia Linguistica”, nr 14, s. 79–85.
Google Scholar
Kobylińska J., 1968, Rozwój form dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w języku polskim, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Komorowska H., 1980, Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja, Warszawa.
Google Scholar
Kononenko I., 2018, Podstawy analizy kontrastywnej języka polskiego i ukraińskiego, „Poradnik językowy”, nr 6, s. 35–46.
Google Scholar
Krawczuk A., 2011, Leksykologia i kultura języka polskiego, t. 2: Kultura języka, Kijów.
Google Scholar
Kuryłowicz J., 1987, Słowiański genetivus po negacji, [w:] Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w języku polskim, red. J. Kuryłowicz, Warszawa, s. 462−465.
Google Scholar
Lado R., 1957, Linguistics across cultures; applied linguistics for language teachers, Ann Arbor.
Google Scholar
Laskowski R., 1998, Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, t. 2: Morfologia, Warszawa, s. 151–224.
Google Scholar
Levchuk P., 2016, Język polski w warunkach ukraińsko‑rosyjsko‑polskiej trójjęzyczności. Motywacja i preferencje językowe, [w:] Bilingwizm polsko‑obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, red. R. Dębski, W.T. Miodunka, Kraków, s. 201–214.
Google Scholar
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Google Scholar
Łuczyński E., 1973, Zagadnienie repartycji końcówek dopełniacza liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego we współczesnym języku polskim, „Prace Językoznawcze”, nr 2, s. 73−90.
Google Scholar
Łuczyński E., 2010, Akwizycja gramatyki języka polskiego, „Psychologia rozwojowa”, t. 15, nr 1/2010, s. 9–18.
Google Scholar
Mańczak W., 1953, O repartycji końcówek dopełniacza -a:-u, „Język Polski” XXXIII, s. 111−127.
Google Scholar
Miodunka W.T., 2010, Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego, [w:] Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane prof. M. Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, red. J.S. Gruchała, H. Kurek, Kraków, s. 233–245.
Google Scholar
Odlin T., 1989, Language transfer, Cambridge.
Google Scholar
Olma M., 2002, Dopełniacz liczby pojedynczej rzeczowników męskich w XVI- i XVII‑wiecznych tekstach małopolskiej literatury plebejskiej, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis 6. Studia Linguistica” 1, s. 259–288.
Google Scholar
Orłowska‑Popek Z., 2017, Programowanie języka w terapii logopedycznej. Na przykładzie rozwoju języka dzieci niesłyszących, Kraków.
Google Scholar
Polański E., 1980, Części mowy oraz ich frekwencje w zasobie leksykalnym uczniów, [w:] Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, t. 3, red. J. Kram, E. Polański, Katowice, s. 125–146.
Google Scholar
Seretny A., 2006, Metody nauczania języków obcych a nauczania języka polskiego – zarys, [w:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska, A. Seretny, Kraków.
Google Scholar
Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar
Shevchuk‑Kliuzheva O., 2020, The sociolinguistic aspect of Ukrainian Russian child bilingualism on the basis of survey of Ukrainian families, „Cognitive Studies | Études cognitives”, (20), Article 2323, https://doi.org/10.11649/cs.2323.
Google Scholar
Stieber Z., 1979, Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, Warszawa.
Google Scholar
Święcicka M., 1998, Wyrazy częste w słownictwie dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Varia Linguistica, red. Ł.M. Szewczyk, Bydgoszcz, s. 99–112.
Google Scholar
Ukraïns’kyy̆ pravopys, 2019, NAN Ukraïny, Kyyiv.
Google Scholar
Vandael D., Borges‑Merjane C., Zhang X., Jones P., 2020, Short‑Term Plasticity at Hippocampal Mossy Fiber Synapses Is Induced by Natural Activity Patterns and Associated with Vesicle Pool Engram Formation, „Neuron”, nr 107(3), s. 509–521.
Google Scholar
Vykhovanets’ I., 2004, Teoretychna morfolohiya ukrayins’koyi movy / I.R. Vykhovanets’, K.H. Horodens’ka; za red. I.R. Vykhovantsya. – Kyyiv.
Google Scholar
Weinreich U., 1974, Languages in contact: Findings and problems, 8th edition, Mouton.
Google Scholar
Zarębina M., 1971, Najczęstsze wyrazy polszczyzny mówionej, „Język Polski” LI, s. 336–347.
Google Scholar
Zarębina M., 1985, Próba statystycznej analizy słownictwa polszczyzny mówionej (Synteza danych liczbowych), Wrocław.
Google Scholar
Zgółkowa H., 2016, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne, Poznań.
Google Scholar
Zgółkowa H., Bułczyńska K., 1987, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne, Poznań.
Google Scholar
Zielińska M., 2010, Nauczanie języka polskiego w polskich szkołach sobotnio‑niedzielnych na Ukrainie, [w:] Kształcenie językowe w dobie kultury masowej, polisensorycznej, red. U. Kopeć, Z. Sibiga, Rzeszów, s. 173–181.
Google Scholar