Kilka uwag o pojęciu leksykalnego ekosystemu (na przykładzie języka polskiego)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Bringing together basic assumptions of posthumanism and ecocriticism the essay critically explores the thesis of the fundamentally anthropocentric nature of language pointing at the nonanthroponormative element present in language and, most noticeably, in its vocabulary. We try to present a concept of the lexical ecosystem in which clusters of words are used with reference to people but also to plants and animals. The core of this system is constituted by words connected with life conceived of as zoe - biological duration of living organisms involving the processes of birth, maturation, aging, and dying. Clusters of words of this ecosystem address fundamental activities of living organisms such as breathing, digesting, moving, articulating sounds as well as inner and outer features of man. Hence, the essay suggests that the concept of the lexical ecosystem necessitates a new pedagogical approach towards the question of metaphor and metaphorical nature of language.
Downloads
Article Details
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Agapkina T., 2017, Rozpoznać w drzewie człowieka (na materiale ballad słowiańskich), [w:] Antropocentrizm w jazyke i kul’ture, otv. red. S.M. Tolstaja, Moskva.
Google Scholar
Bakke M., 2012, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań.
Google Scholar
Barcz A., 2016, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice.
Google Scholar
Burgat F., 2012, Une autre existence. La condition animale, Paris.
Google Scholar
Deleuze G., Guattari F., 2015, Tysiąc plateau [brak nazwiska tłumacza], Warszawa.
Google Scholar
Dobrzyńska T., 2019, Nasłuchiwania ech tragicznych wydarzeń w „Spalonych mapach” Tomasza Różyckiego, [w:] Język pisarzy: środki artystycznego wyrazu, red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa, s. 281–291.
Google Scholar
Elżanowski A., Pietrzykowski T., 2017, Zwierzęta jako nieosobowe podmioty prawa, [w:] Sprawiedliwość dla zwierząt, red. B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst, Warszawa, s. 8–19.
Google Scholar
Filipowicz A., 2017, (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocentryzmu, Gdańsk.
Google Scholar
Garrard G., 2004, Ecocriticism, London–New York.
Google Scholar
Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., 1967, Zarys teorii literatury, Warszawa.
Google Scholar
Jarzyna A., 2019, Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Łódź.
Google Scholar
Jarzębowska G., 2019, Zoophilologica a studia nad zwierzętami w Polsce, „Teksty Drugie”, nr 4, s. 170–179.
Google Scholar
Kempf Z., 1985, Wyrazy „gorsze” dotyczące zwierząt, „Język Polski” LXXXV, nr 2–3, s. 125–144.
Google Scholar
Książek M., 2014, Nauka o ptakach, Białystok.
Google Scholar
Pelluchon C., 2017, Manifeste animaliste. Politiser la cause animale, Paris.
Google Scholar
Schollenberger J., 2018, Rośliny w pędzie. Darwina myślenie o granicy roślina – zwierzę, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 102–119.
Google Scholar
Sławkowa E. [w druku], Miejsce człowieka w wielkim łańcuchu bytów dziś. Uwagi filologa, [w:] Pragmatyczne, artystyczne, kulturowe i społeczne aspekty współczesnej i dawnej polszczyzny. Fizyczne aspekty ludzkiego życia i ich odzwierciedlenie w języku, literaturze i sztuce.
Google Scholar
Szerszunowicz J., 2011, Obraz człowieka w polskich, angielskich i włoskich leksykalnych i frazeologicznych jednostkach faunicznych, Białystok.
Google Scholar
Tolstaja S.M., 2017, Antropocentrizm w jazyke i kul’ture, otv. red. S. M. Tolstaja, Moskva.
Google Scholar
Tołstojowa S.M., 2018, Świat człowieka i jego granice w świetle danych językowych, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, t. 30, s. 15–30.
Google Scholar
Tymieniecka-Suchanek J., Słowo wstępne, [w:] Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, t. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny, red. J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice 2014, s. 9–13.
Google Scholar
Waśkowski K., 2017, Polskie nazwy zwierząt. Studium historycznojęzykowe, Nowy Targ.
Google Scholar
Zajączkowska U., 2019, Patyki i badyle, Warszawa.
Google Scholar
Żmigrodzki P., 1995, Zdania metaforyczne w języku polskim. Opis semantyczno-składniowy, Katowice.
Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, online: sjp.pwn.pl [dostęp: 25.03.2020]
Google Scholar