Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa pochodzące z filmowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego (na wybranych przykładach)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
In contemporary Polish, there are phraseologies and winged words that come from film, series, songs, the language of politics, advertising, popular TV and radio programs. S. Chęciński’s trilogy includes, among others, the following idioms and winged words: sami swoi; nie ma mocnych; dla zdrowotnosti a. dla zdrowotności; Podejdź do płota (jako i ja podchodzę); Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie; U mnie słowo droższe pieniędzy. In the texts, apart from the canonical forms of the relationships, there are also their modifications, cf. Sąd sądem, ale …; Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po Jarka stronie; Prawo prawem, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sądy Sądami - ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sąd sądem, a sprawiedliwość PO naszej stronie musi być. Usually these are replacing, sometimes shortening or adding modifications. Innovation strengthens the invariant. Permanent verbal connections in canonical form, their modifications may in texts fulfill fatal, ludic, persuasive and informative functions.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Bartmiński J., 2007, Opozycja swój/obcy a problem językowego obrazu świata, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 35–59.
Google Scholar
Bąba S., 1989, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań.
Google Scholar
Bobrowski J., 2017, Stylizacja językowa w filmie fabularnym – zarys koncepcji badawczej, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 38–48.
Google Scholar
Bobrowski J., 2020, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wykładniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków.
Google Scholar
Bralczyk J., 2007, 444 zdania polskie, Warszawa.
Google Scholar
Chlebda W., 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole.
Google Scholar
Chlebda W., 2010, Skrzydlate słowa a frazeologia, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szyszek, Poznań, s. 9–20.
Google Scholar
Greszczuk B., 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów.
Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J., 2008, Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Szczecin.
Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J., 2015, Skrzydlate słowa Juliana Tuwima, „Studia Językoznawcze”, nr 14, s. 225–248.
Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J., 2017, O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza, „Studia Językoznawcze”, nr 16, s. 97–106.
Google Scholar
Jaworski M., 1986, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar
Kołodziejek E., 2007, Swoi i obcy w społecznej przestrzeni subkultur, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 133–141.
Google Scholar
Kresa M., 2016, Polszczyzna kresowa w filmie – analiza języka bohaterów „Samych swoich” (fonetyka, fleksja, składnia), „Prace Filologiczne”, t. 68, s. 167–182.
Google Scholar
Kresa M., 2019, Filmowa stylizacja gwarowa na przykładzie lwowskiego bałaku w polskich filmach fabularnych (1936-2012), Warszawa.
Google Scholar
Lewicki A.M., 1976, Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej. Teoria zwrotu frazeologicznego, Katowice.
Google Scholar
Lewicki A.M., 1983, Składnia związków frazeologicznych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. XL, s. 75–76.
Google Scholar
Lewicki A.M., 2003a, Uwagi o problemie „skrzydlatych słów”, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 301–306.
Google Scholar
Lewicki A.M., 2003b, Zakres frazeologii, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 155–167.
Google Scholar
Lewicki A.M., Pajdzińska A., 1993, Frazeologia, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 307–323.
Google Scholar
Najlepsze kasztany. Księga cytatów polskiego filmu, wybór i oprac. M. Hendrykowski, Poznań 2013.
Google Scholar
Nowak P., 2007, Opozycja swój/obcy a skuteczność komunikacji – wybrane zagadnienia, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 99–108.
Google Scholar
Nowakowska B., 2005, Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie, Kraków.
Google Scholar
Piwowar J., 2019, Żyrafy nadal wchodzą do szafy? Kultowe teksty z PRL-u we współczesnej przestrzeni komunikowania społecznego, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”, t. 3, s. 69–85, https://doi.org/10.31648/mkks.2974.
Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D., 2010, Wpływ mediów na współczesną polską frazeologię, Kielce.
Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D., 2020, Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa powstałe pod wpływem języka polityki oraz ich modyfikacje, Kielce.
Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D., 2021, Frazeologizmy i skrzydlate słowa wywodzące się z piosenek oraz modyfikacje tych połączeń (na wybranych przykładach), Kraków.
Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D., 2022, Film i serial telewizyjny jako źródła frazeologizmów oraz skrzydlatych słów (na wybranych przykładach), Kraków.
Google Scholar
Połowniak-Wawrzonek D., Rosińska-Mamej A., 2020, Frazeologizmy i skrzydlate słowa powstałe wskutek oddziaływania filmu, [w:] W kręgu języka i kultury, red. M. Marczewska, H. Mijas, Kielce, s. 129–139.
Google Scholar
Skowronek B., 2020, Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Kraków.
Google Scholar
Smoleń-Wawrzusiszyn M., 2016, „Nieznośna lekkość bytu”– skrzydlate słowa w retorycznych interpretacjach, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 16, s. 265–283.
Google Scholar
Szerszunowicz J., 2014, Konotacje intrakulturowych skrzydlatych słów w przekładzie, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 14, s. 261–279.
Google Scholar
Tarsa J., 1995, Dyskretny urok nagłówka, czyli skrzydlate słowa na łamach dzisiejszej prasy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Filologia Rosyjska”, t. 34, s. 101–107.
Google Scholar
Terentiew N., 2004, Zwierzenia kontrolowane, Warszawa.
Google Scholar
Żmigrodzki P., 2016, Od „słynnego cytatu” do nieciągłej jednostki języka. O kilku nowszych frazeologizmach „filmowych” w Wielkim słowniku języka polskiego PAN, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 117–134.
Google Scholar