Koncepcja prawdy prasowej i jej wykładnik w osiemnastowiecznych gazetach rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego

Main Article Content

Dorota Suska
https://orcid.org/0000-0001-9978-5116

Abstrakt

The subject of interest in the article are the handwritten newspapers of Teodor Ostrowski from 1782. The aim of the presented analyses was to examine the basic category of truth for the information (press) releas and to indicate its linguistic exponents. The analyses adopted a mediolinguistic perspective, referred to the semantics and pragmatics of truth combined with the field of press texts and to the concept of the „factual pact”. As typical exponents of credibility, reliability, striving for truth, they appear in the analyzed newspapers written, among others: lexem prawda and collocations with modal adjectives (prawda nieomylna, prawda niezawodna); lexemes wiadomość, nowina, pogłoska (used to express belief in the truthfulness of data and to vary the degree of reliability); the verb prawdzić się (used to denote the process of reaching the truth), lexemes and word constructions referring to the sources of obtained information.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Suska, D. (2022) „Koncepcja prawdy prasowej i jej wykładnik w osiemnastowiecznych gazetach rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego”, ANNALES UNIVERSITATIS PAEDAGOGICAE CRACOVIENSIS. STUDIA LINGUISTICA, (17), s. 245–257. doi: 10.24917/20831765.17.19.
Dział
Artykuły naukowe

Bibliografia

Bauer Z., 2008, Gatunki dziennikarskie, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków, s. 255–280.
Google Scholar

Bizior R., 2021, Wyróżniki tekstowe determinowane przez płeć w listach-gazetach Jadwigi Rafałowiczówny (z początku XVIII wieku). Uwagi o kobiecym wariancie gatunku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 55, s. 121–136.
Google Scholar

Boniecki A., 2010, Etyka dziennikarska. Parę zasad ważnych na co dzień, [w:] Biblia dziennikarstwa, red. A. Skworz, A. Niziołek, Kraków, s. 748–756.
Google Scholar

Gorzelana J., 2021, Sposoby realizacji gatunku wiadomości w „nowinach” zamieszczonych w „Monitorze” z 1768 roku, [w:] Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków, s. 458–467.
Google Scholar

Janik J., 1993, Gazetki pisane z roku 1789 ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 17, s. 45–74.
Google Scholar

Kaleta R., 1972, Wstęp, [w:] Poufne wieści z oświeconej Warszawy. Gazetki pisane z roku 1782, opracował i wstępem opatrzył R. Kaleta, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 1–36.
Google Scholar

Kucharski A., 2016, O sobie, ludziach i świecie. Listy Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do Elżbiety Sieniawskiej jako egodokumenty i źródła wiadomości gazetowych (1716–1726), [w:] Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa, s. 31–44.
Google Scholar

Kucharski A., 2019, Życie prywatne magnaterii polskiej w przekazach gazet rękopiśmiennych z epoki stanisławowskiej (1764–1795). Typologia doniesień prasowych, [w:] Honestas et turpitudo, magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, Białystok, s. 665–684.
Google Scholar

Maliszewski K., 2001, Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczpospolitej szlacheckiej, Toruń.
Google Scholar

Maliszewski K., Kucharski A. (red.), 2017, Wstęp. Jakub Kazimierz Rubinkowski – korespondent Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, [w:] Listy Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej (1716–1726), red. K. Maliszewski, A. Kucharski, Toruń, s. 9–43.
Google Scholar

Pastuchowa M., 2021, Różne oblicza „prawdy”. O historycznych źródłach metatekstowych użyć „prawdy”, „Prace Filologiczne”, t. 76, s. 425–438.
Google Scholar

Popiołek B., 2012, Z kraju i ze świata. Krakowskie nowiny rękopiśmienne z 1729 r. jako źródło do historii mentalności społeczeństwa czasów saskich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, t. XV, z. 1 (29), s. 24–39.
Google Scholar

Siuciak M., 2013, Kształtowanie się gatunku wiadomości prasowej w XVIII wieku, [w:] Tekst – akt mowy – gatunek wypowiedzi, red. U. Sokólska, Białystok, s. 351–367.
Google Scholar

Siuciak M., 2015, Problem kształtowania się gatunku a stabilizacja jego nazwy – na przykładzie wiadomości prasowej, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice, s. 326–334.
Google Scholar

Siuciak M., 2016, Dyskurs publiczny w perspektywie diachronicznej, [w:] Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice, s. 350–357.
Google Scholar

Suska D., 2019, Realizacja wzorca gatunkowego wiadomości prasowej w gazetach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza z lat 1771–1776, „Філологічний Часопис” 1 (13), s. 111–121.
Google Scholar

Suska D., 2020, Kategoria prasowości i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetkach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza, „Poradnik Językowy”, nr 1, s. 69–78.
Google Scholar

Suska D., 2021, Wykładniki „paktu faktograficznego” w strukturze osiemnastowiecznych gazet rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego: incipity źródłowe, [w:] Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków, s. 585–594.
Google Scholar

Wacławczyk W., 2020, Dążenie do prawdy a język informacji prasowej, „Studia Medioznawcze”, t. 21, nr 1 (80), s. 429–439.
Google Scholar

Zawadzki S., 2016, Polityczne spory wokół aresztowania biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka w 1782 r. w świetle gazetek pisanych Teodora Ostrowskiego, „Przegląd Historyczny”, t. 107, z. 2, s. 247–275.
Google Scholar

Słownik języka polskiego (słownik wileński): edycja elektroniczna, https://eswil.ijp.pan.pl/index.php (dostęp 18.06.2022).
Google Scholar

Linde B., Słownik języka polskiego, t. 4: P, https://polona.pl/item/slownik-jezyka-pol¬skiego-t-4-p,ODIxODgxNzA/465/#info:metadata (dostęp 18.06.2022).
Google Scholar