Próba typologii tytułów (ideonimów) prozy Jana Wiktora

Main Article Content

Krystyna Kowalik
https://orcid.org/0000-0002-5448-0332

Abstrakt

The paper contains some remarks on the titles (ideonyms) of the works by Jan Wiktor (1890-1967, mainly literary ones). The writer, who came from Radomysl (on the San River), was socially-oriented. He spent most of his life far away from his hometown. He was a resident of Cracow by choice. He had special affection for Szczawnica and Pieniny. He is particularly remembered for his loyalty to recognised ideology and friendships. As for important professional activities, he favoured travelling. These circumstances determined his journalistic and literary work. The titles he used for his works are strictly connected not only with the content and the trend they represent, but also their genre. By following the standards of microtext poetics, which the title of the work belongs to, they form more or less equal groups from one up to four words, less frequently - more extended. The most dominant category contains titles which have the form of a nominal phrase. Thanks to their literary shape, they are recognised as the texts belonging to certain periods and they clearly reflect Jan Wiktor’s artistic personality. This link is visible at the level of linguistic realisation of a formal structure, in the formation of its shape and artistic expression, in the field of using lexis from particular semantic fields and its architectonics, which is based on the similarities between rhetorical figures (Błogosławiony chleb ziemi czarnej, Droga przez wieś, Kłosy na ściernisku, Legenda o grajku bożym, Ożywcze krynice, Rozmowy pod kolorowym parasolem, Wyznania heretyka) or forming innovative contradictions (Orka na ugorze, Miłość wśród płonących wzgórz, Podróż po słońce, Papież i buntownik, Skrzydlaty mnich, Strzecha w cieniu drapaczy chmur, Wierzby nad Sekwaną). Also orka na ugorze is an idiomatic expression that has been popularised in the Polish language thanks to Jan Wiktor.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Kowalik, K. (2019) „Próba typologii tytułów (ideonimów) prozy Jana Wiktora”, ANNALES UNIVERSITATIS PAEDAGOGICAE CRACOVIENSIS. STUDIA LINGUISTICA, (14), s. 96–107. doi: 10.24917/20831765.14.9.
Dział
Artykuły naukowe

Bibliografia

Bąba S., 1980, Frazeologia biblijna i modlitewna w tytułach utworów literackich, „Język Polski” LI, s. 358–364.
Google Scholar

Biolik M., Duma J. (red.), 2011, Chrematonimia jako fenomen współczesności, Olsztyn.
Google Scholar

Bučko D.G., Tkačova N.V., 2012, Slovnyk ukraïns’koï onomastyčnoï terminologiï, Charkiv.
Google Scholar

Danek D., 1972, O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” LXIII, s. 143–174.
Google Scholar

Danek D., 1980, Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa.
Google Scholar

Gajda S., 1987, Społeczne determinacje nazw własnych tekstów (tytułów), „Socjolingwistyka” VI, s. 79–89.
Google Scholar

Gałkowski A., 2008, Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim, Łódź.
Google Scholar

Gałkowski A., 2012, Terminologia onomastyczna. Aktualizowana lista podstawowych haseł terminologii onomastycznej w języku polskim, https://onomastyka.uni.lodz.pl/strona-glowna/terminologia-polska (dostęp dnia 31.03.2019).
Google Scholar

Jodłowski S., 1964, Substantywizacja przymiotników w języku polskim, Wrocław.
Google Scholar

Kaźmierczak M., 2006, Tekst, paratekst, przesunięcia interpretacyjne w polskich wydaniach „Przygód Fandorina” (Część 2: Parateksty werbalne), „Przegląd Rusycystyczny", nr 2 (158), s.66-94.
Google Scholar

Kęsikowa U., 1993, O tytułach utworów literackich M. Rodziewiczówny, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 347–350.
Google Scholar

Kobylińska J., 1990, Gwara w utworach Władysława Orkana, Kraków.
Google Scholar

Kobylińska J., 1997, Świat językowy Władysława Orkana. Słowa i stereotypy, Kraków.
Google Scholar

Kosyl C., 1993, Chrematonimy, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 439–444.
Google Scholar

Kosyl C., 1998, Nazwy własne w literaturze pięknej, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, s. 363–387.
Google Scholar

Kowalik K., 2008, Uwagi o tytułach artykułów naukowych, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” IV, s. 346–360.
Google Scholar

Kowalik K., 2018, Tytuły współczesnych polskich słowników jednojęzycznych. Między informacją a reklamą, [w:] Onomastyka – neohumanistyka – nauki społeczne, red. U. Bijak, H. Górny, M. Magda-Czekaj, Kraków, s. 259–269.
Google Scholar

Książek-Bryłowa W., 2004, O tytułach fraszek Wacława Potockiego, [w:] Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XIII, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, Poznań, s. 47–54.
Google Scholar

Markiewicz H., 1965, Tytuły Żeromskiego, „Prace Polonistyczne”, s. 187–192.
Google Scholar

Markiewicz H., 2003, Tytuły dzieł literackich, [w:] idem, Zabawy literackie dawne i nowe, Kraków, s. 16–38.
Google Scholar

Markiewicz H., Romanowski A. (red.), 1990, Skrzydlate słowa, Warszawa.
Google Scholar

Martuszewska M., 1977, Tytuły powieściowe, „Ruch Literacki”, z. 2, s. 137–146.
Google Scholar

Miodek J., 1981, Tytuł w tytule jako środek stylistyczny, „Rozprawy Komisji Językowej” WTN XII, s. 121–129.
Google Scholar

Munia H., 2010, Semantyka nazw własnych w tytułach utworów rosyjskiej prozy wiejskiej, [w:] Literatury i języki wschodniosłowiańskie wobec swego czasu. Z perspektywy XXI wieku, red. A. Ksenicz, M. Łuczyk, Zielona Góra, s. 75–82.
Google Scholar

Obrzut K., 2012, Onomastyka literacka w prozie o tematyce wiejskiej Władysława Orkana, Krosno.
Google Scholar

Okoniowa J., 2007, Ideonim – pomiędzy nazwą własną a metatekstem, [w:] Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek, Kraków, s. 75–79.
Google Scholar

Piechota M., 1992, O tytułach dzieł literackich w pierwszej połowie XIX wieku, Katowice.
Google Scholar

Pietruszewska-Kobiela G., 1993, Tytuły i incipity utworów Haliny Poświatowskiej, [w:] Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 351–355.
Google Scholar

Pietrzak M., 2009, O nagłówkach felietonów drugiej połowy XIX wieku, „Rozprawy Komisji Językowej” ŁTN, t. LIV, s. 127–136.
Google Scholar

Pisarek W., 1966, Tytuł utworu swoistą nazwą własną, „Zeszyty Naukowe WSP w Katowicach. Prace Językoznawcze”, t. III, s. 67–81.
Google Scholar

Rudnik-Karwatowa Z., Karpińska H., 1999, Słownik słów kluczowych językoznawstwa slawistycznego, Warszawa.
Google Scholar

Rzetelska-Feleszko E. (red.), 1998, Polskie nazwy własne – Encyklopedia, Kraków.
Google Scholar

Skowronek B., Skowronek K., 2003, Ideonimy polskich filmów fabularnych (1947–2002), [w:] Metodologia badań onomastycznych, red. M. Biolik, Olsztyn, s. 601–628.
Google Scholar

Skwarczyńska S., 1954, Wstęp do nauki o literaturze, t. I, PAX, Warszawa.
Google Scholar

Sobczykowa J., 1987, O pewnym typie nazw utworów, [w:] Język artystyczny, t. V, red. A. Wilkoń, Katowice, s. 83–96.
Google Scholar

Sobczykowa J., 1989, Tytuły utworów muzycznych nazywające pozamuzyczne cechy utworu, [w:] Język artystyczny, t. VI, red. A. Wilkoń, s. 68–82.
Google Scholar

Stoff A., 1975, Funkcja tytułu w dziele literackim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” XI, s. 3–17.
Google Scholar

Wojnowska J., 2008, Cechy i funkcje tytułu w tekście publicystycznym na przykładzie felietonów J. Hennelowej i J. Podsiadły, „Język Polski” LXXXVIII, s. 29–38.
Google Scholar

Wróblewska V., 2001, Nazwy gatunkowe w tytułach utworów lirycznych (rekonesans), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” LIV: „Literatura”, s. 111–129.
Google Scholar

Inne teksty tego samego autora