Funkcjonowanie wybranych nazw roślin i grzybów w języku polskiej ludności wiejskiej obwodu lwowskiego
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The purpose of this article is to present and discuss several dialect plant names from the „plant word” thematic field in the speech of the Poles of Lviv region. These are lexical units having no equivalents in other regions of the country or having them in an incomplete range of meaning. The lexis of the dialect in the studied Polish language is also subjected to various foreign influeces, which also must be taken into account when reconstructing the processes that shape the given form in Polish dialects. The generational breakdown shows that dialect plant names in their local meaning will cause significant difficulties for dialect users over time.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając tekst do redakcji czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, zaświadcza, iż jest on rezultatem wyłącznie jego własnej twórczości, że treść artykułu nie była dotychczas publikowana oraz że utwór nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utworu (lub jego jakiejkolwiek części) nie zostały pominięte. Po podpisaniu umowy prawa majątkowe do opublikowanych materiałów zostają przeniesione na Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Rocznik „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest udostępniana bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND 4.0 (uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych). Na podstawie tej licencji autorzy zgadzają się, że ich prace mogą być zgodnie z prawem ponownie wykorzystywane do jakichkolwiek celów, za wyjątkiem celów komercyjnych, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody ze strony autora lub wydawcy. Każdy może prace te czytać, pobierać, kopiować, drukować, rozpowszechniać oraz przetwarzać, pod warunkiem poprawnego oznaczenia autorstwa oraz oryginalnego miejsca publikacji. Publikowanych tekstów nie można wykorzystywać do tworzenia utworów zależnych (np. do tłumaczenia ich i publikowania w innym języku bez zgody wydawcy). Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative) „Studia Linguistica”nie pobiera opłat za składanie artykułów ani ich przetwarzanie.
Autor, przesyłając artykuł do redakcji „Studia Linguistica”, bezwględnie zgadza się z poniższymi punktami:
-
Oświadczam, że jestem Autorem lub Współautorem nadesłanego tekstu. Przesłany tekst nie był nigdzie publikowany, jest całkowicie oryginalny i nie narusza w żadnym stopniu praw autorskich ani praw pokrewnych innych osób, jak również innych praw osób trzecich, a także, że niczyje prawa do utwory nie zostały pominięte.
-
Oświadczam, że nadesłany tekst nie został złożony do recenzji lub/i publikacji w innym czasopiśmie.
-
Przyjmuję do wiadomości, że Autor ponosi pełną odpowiedzialność za każdy przypadek plagiatu, niezależnie od tego, czy został on wykryty podczas procesu recenzji, czy po publikacji w „Studia Linguistica”.
-
Oświadczam, że ponoszę pełną odpowiedzialność finansową i prawną za wszelkie roszczenia związane z utworem.
-
Potwierdzam uznanie wszystkich źródeł danych wykorzystanych i cytowanych w badaniach.
-
Potwierdzam, że artykuł został wykonany z należytą starannością zgodnie ze standardami edytorskimi „Studia Linguistica”.
Bibliografia
Ananiewa N., 2003, Słownictwo fitonimiczne (nazwy roślin) w polskich gwarach kresowych, [w:] Języki mniejszości a języki regionalne, red. E. Wrocławska, J. Zieniukowa, Warszawa, s. 337–342.
Google Scholar
Cygan S., 2011, Przejawy świadomości językowej mieszkańców wsi końca XX wieku na przykładzie Lasocina na Kielecczyźnie, Kielce.
Google Scholar
Dzięgiel E., 2020, Dwujęzyczność polsko-ukraińska w Strzelczyskach na Ukrainie (na przykładzie młodzieży i najstarszego pokolenia), „Socjolingwistyka” XXXIV, s. 245–260.
Google Scholar
Grzegorczykowa R., 1988, Władanie językiem a wiedza o świecie, [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 121–128.
Google Scholar
Kostecka-Sadowa A., 2020, Wzajemne wpływy polsko-ukraińskie, ukraińsko-polskie w mowie ludności województwa lwowskiego, [w:] Słowiańskie przyjemności 3: Wielojęzyczność, red. E. Solak, B. Popiołek, B. Teodorović, Kraków, s. 75–88.
Google Scholar
Kurek H., 2001, Przemiany językowe wsi (na przykładzie wybranych nazw roślin z okolic Dukli), [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska, I. Kamińska-Szmaj, Wrocław, s. 117–122.
Google Scholar
Kurek H., 2003, Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Kraków.
Google Scholar
Kurek H., 2018, Słownictwo gwarowe w epoce globalizacji, [w:] Historia języka, dialek¬tologia i onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych, red. R. Przybylska, M. Rak, A. Kwaśnicka-Janowicz, Kraków, s. 203–209.
Google Scholar
Markowski A., 1992, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa.
Google Scholar
Pastusiak K., 2004, Zabobonne tradycje w lecznictwie ludowym na pograniczu polsko-bia¬łoruskim. Na podstawie Ludu Białoruskiego na Rusi Litewskiej M. Federowskiego, [w:] Polsko-białoruski związki językowe, literackie, historyczne i kulturowe, t. IV, red. M. Kondratiuk, B. Siegień, Białystok, s. 539–551.
Google Scholar
Pastusiak K., 2006, Gwarowy słownik nazw roślin na terenie północno-wschodniej Lubel¬szczyzny, [w:] Flora i fitonimy na pograniczu polsko-ukraińskim, red. F. Czyżewski, D. Urban, Lublin, s. 79–87.
Google Scholar
Pastusiak K., 2007, Pogranicze polsko-białorusko-ukraińskie w świetle danych językowych i etnograficznych na podstawie nazw roślin, Warszawa.
Google Scholar
Pawłowski E., 1974, Polskie nazwy roślin (Próba klasyfikacji semantycznej), „Studia Indo¬europejskie”, s. 163–169.
Google Scholar
Pelcowa H., 1988, Zróżnicowanie leksykalne nazw roślin w gwarach Lubelszczyzny, [w:] Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, t. VI, 23, sectio FF, s. 257–271.
Google Scholar
Pelcowa H., 2001a, Nazwy roślin w świadomości językowej ludności wiejskiej, [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska, I. Kamińska--Szmaj, Wrocław, s. 99–116.
Google Scholar
Pelcowa H., 2001b, Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin.
Google Scholar
Pelcowa H., 2011, Tradycja i nowoczesność w międzypokoleniowej komunikacji językowej na przełomie XX i XXI wieku, [w:] Polszczyzna trzech pokoleń. Podobieństwa i różnice, red. K. Wojtczuk, M. Jasińska, Siedlce, s. 29–39.
Google Scholar
Pelcowa H., 2015, Nazwa i desygnat w zmieniającej się rzeczywistości wiejskiej, [w:] Od¬krywanie słowa – historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok, s. 551–568.
Google Scholar
Pelcowa H., 2019, Pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie w obli-czu tendencji globalizacyjnych (na materiale gwar Lubelszczyzny), „Rozprawy Komi¬sji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, s. 263–275.
Google Scholar
Rieger J., 2002, Język polski na Ukrainie w XX wieku, [w:] Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku, Cz. 1, red. J. Rieger, I. Cechosz-Felczyk, E. Dzięgiel, Warszawa.
Google Scholar
Sierociuk J., 2003, Założenia metodologiczne badań języka wsi, [w:] Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XI, red. Z. Krążyńska, Z. Zagórski, Poznań, s. 131–136.
Google Scholar
Szcześniak K., 2008, Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny, Gdańsk.
Google Scholar
Tokarski R., 1993, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury pol¬skiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław.
Google Scholar
Waniakowa J., 2012, Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle sło¬wiańskim. Zagadnienia ogólne, Kraków.
Google Scholar
Waniakowa J., 2015, Jak badać pochodzenie i historię gwarowych nazw roślin?, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXXI, s. 289–298.
Google Scholar
www.polacynawschodzie.pl/index.php?page=miejsca&id=2084&lang=pl (dostęp 15.06.2020).
Google Scholar
www.wikipedia.org/wiki/Czyszki_(rejon_mo%C5%9Bciski) (dostęp 15.06.2020).
Google Scholar
AGWB – Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny, red. S. Glinka, A. Obrębska-Jabłońska, J. Siatkowski, I. Maryniakowa, t. 1–10, Wrocław–Warszawa 1980–2012.
Google Scholar
KSGP – kartoteka Słownika gwar polskich, http://rcin.org–.pl//publication/37156 (dostęp 21.10.2018).
Google Scholar
SGP – Słownik gwar polskich, oprac. przez Zakład Dialektologii Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie, t. 1 pod kier. M. Karasia, t. 2– 5 pod kier. J. Reichana, t. 6–7 pod kier. J. Okoniowej, Kraków 1982–2020.
Google Scholar
SJPD – Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa 1958–1968.
Google Scholar
ЭССЯ – Этимологический словарь славянских языков. Праславянский лексический фонд, ред. О.Н. Трубачев, t. 1–, Москва 1974–.
Google Scholar
ECYM – Етимологiчний словник української мови, ред. О.С. Мельничук, t. I–VI, Київ 1982–.
Google Scholar
CYM – Cловник української мови, ред. І.К. Білодiд, t. 1–11, Київ 1970–1980, (http:/lcorp.ulif.org.ua/dictua/) oraz Cловник української мови. Томи 1–11 (А-ОЯСНЮВАТИ), 2015–2021, https://services.ulif.org.ua/expl/Entry/index?wordid=1&page=0 (dostęp 20.09.2021).
Google Scholar